5 tips: begrijpelijke juridische teksten voor mensen met een verstandelijke beperking
Juridische teksten zijn voor veel mensen lastig te begrijpen. En voor mensen met een verstandelijke beperking al helemaal. Voor Philadelphia Zorg herschreef ik een huurcontract voor precies deze doelgroep: mensen met een verstandelijke beperking die een huis huren bij Philadelphia. Hoe zorg je dat zij weten waar ze voor tekenen?
Hieronder lees je 5 tips, én hoe ik ze toepaste op het huurcontract. Voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking zijn de tips misschien niet genoeg. Maar in dat geval maak je het een begeleider of familielid wél een stuk makkelijker om de tekst samen door te nemen. Bovendien helpen deze tips ook andere doelgroepen. Denk aan mensen met Nederlands als tweede taal, laaggeletterden en alle andere mensen die snel inzicht willen in de afspraken die ze maken.
Naast deze tips is een nauwe samenwerking met de bedrijfsjurist natuurlijk essentieel: mijn ervaring leert dat je alleen samen een document kunt maken dat begrijpelijk én juridisch geldig is.
Tip #1: Schrijf vanuit het perspectief van de lezer
Om de structuur van het document te bepalen, ga je na wat er speelt bij de doelgroep. Welke vragen hebben zij? Gebruik deze vragen als kop en beantwoord de vragen in de alinea eronder.
Zo doe je dat in een huurcontract
Maak tussenkoppen als ‘Mag ik een huisdier?’ en ‘Wat gebeurt er als ik mij niet aan de afspraken houd?’.
Tip #2: Verwijs niet naar andere delen van het document
In juridische teksten wordt vaak verwezen naar andere pagina’s, hoofdstukken of artikelen – en soms zelfs naar wetsteksten. Voor de lezer wordt dit een enorme puzzel. Verwijs daarom niet naar andere bronnen, maar herhaal de relevante informatie waar nodig.
Zo doe je dat in een huurcontract
Schrijf niet op dat mensen een boete krijgen bij overtreding van artikel 7 lid 2. Benoem op één plek in het contract wat de afspraken over een bepaald onderwerp zijn, en wat er gebeurt als je je niet aan deze afspraken houdt.
Tip #3: Maak het leuk!
Een juridisch document voelt soms als een moetje, maar vaak markeert het juist een belangrijk en mooi moment. Dus besteed daar aandacht aan!
Zo doe je dat in een huurcontract
Begin het huurcontract positief, bijvoorbeeld ‘Gefeliciteerd! Je hebt een nieuw huis. Een leuk moment. Het is ook een moment om afspraken te maken met elkaar.’
Tip #4: Maak het persoonlijk
Maak het document persoonlijk. Spreek de lezer aan en gebruik variabelen waar mogelijk. Neem alleen onderdelen op die op de lezer van toepassing zijn. Dat maakt het document relevanter, korter en prettiger leesbaar!
Zo doe je dat in een huurcontract
Vermijd formuleringen als ‘de huurder …’, maar spreek de lezer aan met ‘u’ of ‘jij’. Of vul de naam van deze persoon in. Gebruik geen teksten als ‘Als je een tuin hebt, gelden de volgende regels:’ laat dat stuk gewoon weg voor mensen zonder tuin.
Tip #5: Benoem ook wat de lezer wél mag
Een juridisch document gaat vaak over dingen die je niet mag. En kan daardoor zelfs dreigend overkomen. Maar het gaat ook over de rechten van de lezer. Benoem deze expliciet.
Zo doe je dat in een huurcontract
Benoem dat mensen kleine dingen mogen veranderen in hun huis. Bijvoorbeeld dat ze hun muren mogen verven, en iets mogen ophangen zoals een lamp of schilderij.
Meer weten? Vraag het Charlotte!
